วัดหัวฝาย ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
ที่ตั้ง : วัดหัวฝาย 154 ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ 50100
วัดหัวฝาย ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ วัดราษฏร์ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย สร้างเมื่อ พ.ศ. 2130 ได้รับพระราชทานพัทธสีมาเมื่อ พ.ศ. 2526
วัดหัวฝายเป็นวัดที่ตั้งอยู่บริเวณชาญเมือง ตามหนังสืออ้างอิงวัดหัวฝายสร้างเมื่อ พ.ศ. 2130 เดิมชื่อวัดศรีสร้อยทรายมูล เนื่องจากทางวัดไม่ได้มีการบันทึกประวัติการสร้างวัดไว้ อาศัยคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ที่ถ่ายทอดกันมา คาดว่าวัดนี้ชาวบ้านน่าจะร่วมกันสร้างขึ้นมาเพื่อเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจและประกอบพิธีกรรมทางศาสนาของคนในหมู่บ้าน เพราะในอดีตที่ตั้งของวัด ในปัจจุบันอยู่นอกกำแพงเมืองเชียงใหม่และอยู่กลางทุ่งนา คงไม่ใช่วัดที่สร้างขึ้นโดย กษัตริย์หรือข้าราชการ ขุนนาง น่าจะเป็นวัดที่ชาวบ้านร่วมกันสร้างขึ้นมามากกว่า
วัดศรีสร้อยทรายมูล หรือที่ชาวบ้านนิยมเรียกกันว่า “วัดปูคำ” เพราะว่าสถานที่ตั้งของวัดอยู่บริเวณทุ่งนา มีปูมาอาศัยในบริเวณดังกล่าวเป็นจำนวนมาก และเมื่อครั้งที่ยอดพระธาตุของวัดพังลงมา มีชาวบ้านเห็น ปูเงิน ปูคำ มาอาศัยอยู่บริเวณพระธาตุ เพื่อรักษาองค์พระธาตุ จึงเรียกกันว่า “วัดปูคำ” หรือบ้างก็เรียกว่า “วัดน้ำปู” เพราะวัดตั้งอยู่กลางทุ่งนามีปูมาก ชาวบ้านเมื่อว่างเว้นจากการทำนาก็มักจะจับปูไปทำน้ำปูกิน จึงเรียกวัดนี้ว่า “วัดน้ำปู“ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น ”วัดหัวฝาย” เพราะบริเวณใกล้วัดเป็นฝ่ายกั้นน้ำ (บริเวณศูนย์-ประชาสัมพันธ์ เขต3, โรงพยาบาลแม่และเด็กในปัจจุบัน) โดยชาวบ้านในบริเวณดังกล่าวจะไปเอาน้ำที่ฝายนี้มาใช้ในการอุปโภค-บริโภค และที่สำคัญคือชาวบ้านใช้น้ำจากฝายใน การทำการเกษตร ต่อมาเนื้อที่บริเวณข้างฝายดังกล่าวเป็นที่ดินดอนออกมา ชาวบ้านจึงเข้ามาตั้งที่ อยู่อาศัย และทำมาหากินในบริเวณนี้มากขึ้นเรื่อยๆจากทุ่งนาก็กลายเป็นหมู่บ้าน วัดหัวฝายจึงเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ และเป็นศูนย์รวมใจของคนในบริเวณนี้เรื่อยมา วัดหัวฝายได้รับพระราชทาน วิสุงคสีมาเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2526 เขตวิสุงคสีมา กว้าง 40 เมตร ยาว 80 เมตร
ข้อมูลสถาปัตยกรรม
1 พระธาตุเจดีย์ เดิมเจดีย์องค์นี้เป็นเจดีย์ก่ออิฐถือปูนทรงล้านนา เนื่องจากเวลาผ่านไป สภาพของเจดีย์ก็ทรุดโทรมและพังลงมา คณะศรัทธา ชาวบ้านจึงร่วมกับทางวัดบูรณะเจดีย์องค์ดังกล่าวขึ้นมาใหม่แต่ทางวัดไม่ได้มีการบันทึกไว้ว่าทำการบูรณะในปี พ.ศ.ใด โดยองค์เจดีย์องค์ใหม่นี้ประดับด้วยกระจกแก้วทั้งองค์
2 พระอุโบสถ เป็นพระอุโบสถศิลปะล้านนาใช้ในการประกอบพิธีสำคัญทางศาสนา เช่น การอุปสมบถ เป็นต้น
3 พระวิหารทรงล้านนา ทางวัดไม่ได้บันทึกประวัติความเป็นมาไว้ ภายในวิหารมีสิ่งที่น่าสนใจคือ ธรรมมาสหลวง ที่ใช้ในการเทศน์มหาชาติ และแท่นแก้วพระสารูปเจ้าองค์ดำ
4 ธรรมมาสหลวง ใช้ในการเทศน์มหาชาติ ในเดือน 4 เป็ง ธรรมมาสหลวงนี้มีอายุเก่าแก่นับร้อยปี ผู้เฒ่าผู้แก่เล่าว่า ได้ขอมาจากเจ้านายฝ่ายเหนือ บางท่านก็ว่าเป็นที่บรรจุโกศพระศพชองพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ลอยน้ำมาติดอยู่บริเวณฝายหน้าวัด บ้างก็ว่าเป็นของตระกูลมหาพรหม ประวัติของธรรมมาสหลวงดังกล่าวจึงไม่แน่นอนนัก เนื่องจากไม่มีการบันทึกไว้ เป็นเพียงคำบอกเล่า ทางวัดได้นำธรรมมาสดังกล่าวมาไว้ นิหารเพื่อใช้ในการเทศน์มหาชาติ โดยลวดลายของธรรมมาสหลวง คล้ายศิลปะคล้ายของพม่า ตอนที่ทางวัดทำการบูรณะวิหารได้นำธรรมมาสดังกล่าวไปไว้หลังพระธาตุ ทำให้ส่วนยอดแตกหักเสียหาย ปัจจุบันธรรมมาสดังกล่าวยังสามารถใช้งานได้อยู่
5 แท่นแก้ว พระสารูปเจ้าองค์ดำ เป็นหินแก้วใส สีดำ แกะสลักเป็นพระสารูปเจ้าโดยสร้างขึ้นเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2544 แล้วเสร็จในวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ.2544สร่างโดยศรัทธา ชาวบ้านวัดหัวฝาย ชาวบ้านบอกว่าหินดังกล่าวได้มาจากประเทศพม่า โดยพระสหายของ ท่านพระครู ชลธารพิทักษ์ ส่งมาให้หลังจากที่ท่าพระครูได้มรณภาพแล้ว ซึ่งพระทั้งสองเคนสัญญากันกันไว้ตั้งแต่ท่านพระครูยังมีชีวิตอยู่ ศรัทธา ชาวบ้าน จึงร่วมกับทางวัด นำหินดังกล่าวมาแกะสลักและประดิษฐานไว้บนวิหาร เพื่อเป็นที่เคารพสักการะต่อไป
6 พระพุทธรูปเก่าแก่ประจำวัดหัวฝาย วัดหัวฝายมีพระพุทธรูปเก่าแก่อยู่ทั้งหมด 4 องค์ คือ พระพุทธสิงห์หนึ่ง จำนวน 3 องค์ (แต่สูญหายไป 2 องค์) พระพุทธรูปหินอ่อนศิลปะเชียงแสน 1 องค์
7 ศาลาอเนกประสงค์ วัดหัวฝายมีศาลาอเนกประสงค์ 2 หลัง คือหลังเก่าใช้เป็นที่สำหรับจัดงานศพ และเป็นที่เก็บข้าวของเครื่องใช้ของทางวัด ส่วนหลังใหม่เพิ่งสร้างขึ้นมาได้ไม่นานนัก ใช้เป็นสถานที่จัดงานต่างๆตามแต่วัดจะเห็นสมควร
พระครูสมุห์ พุทธกร ทินฺนญาโณ มีลำดับชั้นสมณศักดิ์เป็น ฐานานุกรมใน พระราชสุตาภรณ์ ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น เจ้าอาวาสวัดหัวฝาย ประวัติด้านการศึกษาของพระครูสมุห์ พุทธกร ทินฺนญาโณ พระครูสมุห์ พุทธกร ทินฺนญาโณ เจ้าอาวาสวัดหัวฝาย จบการศึกษาศึกษาระดับปริญญาโท
ลำดับเจ้าอาวาสวัดหัวฝาย
1. พระดี คนะวังโส พ.ศ. 2476 – 2478
2. พระตา รตนรัฐวตโณ พ.ศ. 2478 – 2489
3. พระยาน เขมงกโล พ.ศ. 2489 – 2504
4. พระครูชลธารพิทักษ์ คำปัน มหาวัณโณ พ.ศ. 2504 – 2538
5. พระปลัดมนตรี อภิวัณโณ พ.ศ. 2538 – 2540
6. พระไปฏิกา เอกรัตน์ ประภัสโร พ.ศ. 2540 – 2541
7. พระอธิการสุกิจ คนสีโล พ.ศ. 2541 – 2547
8. พระประดิษฐ์ ทินฺนญาโณ รักษาการแทนเจ้าอาวาส ปัจจุบัน**
แผนที่วัดหัวฝาย ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
วัดใกล้เคียงวัดหัวฝาย ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
วัดธาตุคำ ตำบลหายยา อำเภอเมืองเชียงใหม่
วัดยางกวง ตำบลหายยา อำเภอเมืองเชียงใหม่
