อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้

อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอสันกำแพง อำเภอดอยสะเก็ด อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ และท้องที่อำเภอบ้านธิ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน

ภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นพื้นที่ต้นน้ำของลุ่มน้ำปิง มีพันธุ์ไม้มีค่าและสัตว์ป่าที่สำคัญหลายชนิดและประกอบ ด้วยจุดเด่นทางธรรมชาติที่สวยงามหลายแห่งเช่น น้ำตก อ่างเก็บน้ำ เขื่อน หน้าผา และยอดเขาที่สูงเด่น เป็นต้น มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 320,750 ไร่ หรือ 513.20 ตารางกิโลเมตร

เมื่อปี พ.ศ. 2525 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ พร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ ได้เสด็จเยี่ยมราษฎรบ้านแม่ตะไคร้ ได้ทราบถึงสภาพความเป็นอยู่ การประกอบอาชีพ การปฏิบัติตามหลักธรรมในพระพุทธศาสนาและขนบธรรมเนียมประเพณีที่ยึดถือปฏิบัติกันต่อเนื่องมาจากบรรพบุรุษ โดยเฉพาะการประกอบอาชีพเป็นไปด้วยความยากลำบาก ราษฎรมีความเป็นอยู่แร้นแค้น พระองค์จึงทรงมีพระราชดำริจัดตั้งโครงการเพื่อพัฒนาอาชีพและส่งเสริมคุณธรรม เพื่อให้ราษฎรมีอาชีพที่มั่นคงถาวร พอกินพอใช้ตามอัตภาพ และให้ยึดถือหลักธรรมในพระพุทธศาสนา เป็นแนวทางในการประกอบอาชีพการครองเรือน เพื่อให้เป็นตัวอย่างแก่ราษฎรในท้องถิ่นที่ใกล้เคียง ต่อมาทรงมีรับสั่งและมีหนังสือจากสำนักราชเลขาธิการ ให้กรมป่าไม้ โดยกองอุทยานแห่งชาติดำเนินการจัดตั้งเป็นวนอุทยาน เพื่อให้เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ ศึกษาค้นคว้าตามธรรมชาติ การอนุรักษ์ต้นน้ำลำธารและสัตว์ป่า โดยให้ดำเนินการสนองพระราชดำริในการปรับปรุงพื้นที่เป็นที่อยู่ธุดงค์สถานของพระภิกษุสามเณร และเป็นที่ปฏิบัติธรรมของประชาชนทั่วไป ให้ชื่อโครงการว่า “โครงการพัฒนาชนบทยากจนตามพระราชดำริ” การดำเนินการตามแผนงานโครงการเบื้องต้น ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานเลขานุการ กปร. จึงนับได้ว่าเป็นวนอุทยานที่มีพระราชดำริให้จัดตั้งขึ้น ต่อมาในปี 2530 วนอุทยานแม่ตะไคร้ ได้ส่งข้อมูลการสำรวจเบื้องต้น เพื่อยกฐานะจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ จึงได้มีคำสั่งให้ นายโกศล สงศิริ เจ้าหน้าที่ป่าไม้ 3 ไปทำหน้าที่หัวหน้าอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ และในปี 2531 อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ได้รายงานเพิ่มเติมว่า พื้นที่ของวนอุทยานที่ดำเนินการอยู่แล้ว และพื้นที่ป่าผนวกเข้าเพื่อจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ บริเวณป่าสงวนแห่งชาติป่าขุนแม่ทา ป่าแม่ออน อำเภอสันกำแพง และป่าขุนแม่กวง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เป็นป่าต้นน้ำลำธาร เป็นพื้นที่ป่าประกอบด้วยสภาพป่าที่สมบูรณ์ และมีอิทธิพลต่อพื้นที่ลุ่มน้ำที่ใช้ในการเกษตรกรรมของราษฎรเป็นอย่างยิ่ง ประกอบด้วยพันธุ์ไม้ที่สำคัญนานาชนิด สัตว์ป่าชนิดต่างๆ ตลอดจนจุดเด่นทางธรรมชาติและแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญหลายแห่ง เหมาะสมที่จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ได้เสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติเพื่อจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ขณะนี้สำนักอุทยานแห่งชาติ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กำลังดำเนินการประกาศพระราชกฤษฎีกา กำหนดบริเวณดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ ตามพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2504

ขนาดพื้นที่
222912.00 ไร่

หน่วยงานในพื้นที่
หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้
หน่วยพิทักษ์ฯที่มค.1(ปางจำปี)
หน่วยพิทักษ์ฯที่มค.2(ปางแฟน)
หน่วยพิทักษ์ฯที่มค.3(แม่กวง)
หน่วยพิทักษ์ฯที่มค.4(แม่ผาแหน)
หน่วยพิทักษ์ฯที่มค.5(แม่ตีบ-แม่สาร)
หน่วยพิทักษ์ฯที่มค.4(แม่แฝก)

ภาพแผนที่

ลักษณะภูมิประเทศ
อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ มีสภาพภูมิประเทศเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อนทั่วไปทั้งพื้นที่ ความลาดชันในพื้นที่เกิน 35% ความสูงของพื้นที่อยู่ระหว่าง 400 – 2,031 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง เป็นป่าต้นน้ำลำธารชั้น 1 อยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำปิง ภูเขาเป็นภูเขาหินปูน สำหรับสภาพป่าจะแตกต่างกันไปตามสภาพพื้นที่อันสลับซับซ้อน และความแตกต่างของระดับความสูงของพื้นที่จากระดับน้ำทะเลปานกลาง ได้แก่ ป่าเบญจพรรณ, ป่าดิบแล้ง, ป่าเต็งรัง, ป่าสนเขา, ป่าดิบเขา และป่าทุ่งหญ้า ลำน้ำสายหลักของอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ ได้แก่ ลำน้ำแม่กวง,ห้วยแม่ตะไคร้, ห้วยแม่ออน, ลำน้ำแม่ทา มีดอยที่สำคัญ ได้แก่ ดอยลังกา, ดอยผางุ้ม, ดอยม่อนล้าน เป็นต้น

ลักษณะภูมิอากาศ
สภาพภูมิอากาศในเขตอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ แบ่งออกเป็น 3 ฤดูกาล คือ ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคม-เดือนตุลาคม ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน-เดือนกุมภาพันธ์ และฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคม-เดือนเมษายน โดยอากาศจะเย็นสบายตลอดทั้งปี อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 32 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 20 องศาเซลเซียส

พืชพรรณและสัตว์ป่า
พืชพรรณ
ในป่าแต่ละชนิดในพื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ จะพบพันธุ์ไม้ที่เด่นๆ ซึ่งเป็นพืชหายาก และไม้เฉพาะถิ่นชนิดต่างๆ ซึ่งจำแนกเป็นประเภทต่างๆ ได้ดังนี้
– ไม้ยืนต้น ได้แก่ ไม้พยอม, ไม้ตะเคียนทอง, ไม้มะค่าโมง, ไม้จำปีป่า
– ไม้พุ่ม และไม้ล้มลุก ได้แก่ เฟิร์น, กุหลาบแดง เป็นต้น
– ไม้เถาเลื้อย ได้แก่ สะบ้าลิง, เครือออน เป็นต้น
– พืชเกาะอาศัย ได้แก่ กล้วยไม้ชนิดต่างๆ ไม่ต่ำกว่า 20 ชนิด
– พืชพวกกาฝาก ไดแก่ ดอกดินแดง, ขนุนดิน เป็นต้น
สัตว์ป่า
ภายในเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ พบสัตว์ป่าชนิดต่างๆ หลากหลาย เนื่องจากพื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ มีอาณาเขตติดต่อกับเขตอุทยานแห่งชาติศรีลานนา ท้องที่อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ เขตติดต่อกับอุทยานแห่งชาติขุนแจ ท้องที่อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย และเขตติดต่อกับอุทยานแห่งชาติแจ้ซ้อน ท้องที่อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง ประกอบกับพื้นที่ส่วนใหญ่ยังคงมีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์อยู่ จึงสามารถพบสัตว์ป่าชนิดต่างๆ ที่อาศัยอยู่เพื่อหลบภัย และเป็นแหล่งอาหาร จากการสำรวจทรัพยากรสัตว์ป่าในพื้นที่อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ สามารถจำแนกสัตว์ป่าเป็นกลุ่มต่างๆ ได้ดังนี้
– สัตว์เลี้ยงลูกด้วนนม ได้แก่ เก้ง กวางป่า กระต่ายป่า ลิง ชะนี ชะมด เม่น อีเห็น เสือโคร่ง หมูป่า เลียงผา และหมี เป็นต้น
– นกชนิดต่างๆ ได้แก่ นกกางเขนดง นกแซงแซวหางม่วง นกหัวขวาน นกยูง นกขุนทอง นกยาง ไก่ป่า นกเค้าแมว และนกกระปูด เป็นต้น
– สัตว์เลื้อยคลาน ที่พบเห็นโดยทั่วไป เช่น กิ้งก่าชนิดต่างๆ งูชนิดต่างๆ และเต่า เช่น เต่าปูลู เต่าหก ตะกวด และแย้ เป็นต้น
– สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก เช่น กบ อึ่ง ปาด ชนิดต่างๆ เป็นต้น
– ผีเสื้อและแมลง เช่น ผีเสื้อหางดาบตาลไหม้ กว่างซาง ด้วงคีมยีราฟ เป็นต้น

การเดินทาง
อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ตั้งอยู่ห่างจากตัวจังหวัดเชียงใหม่ประมาณ 35 กิโลเมตร และห่างจากตัวอำเภอดอยสะเก็ดประมาณ 17 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ บ้านแม่หวาน หมู่ที่ 3 ตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่
การเดินทางจากจังหวัดเชียงใหม่ไปยังที่ทำการอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ สามารถเดินทางโดยใช้ทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 118 (เชียงใหม่ – เชียงราย) จากสี่แยกศาลเด็ก ผ่านอำเภอสันทราย, อำเภอดอยสะเก็ด ถึง กม. ที่ 33 + 200 เมตร ถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ บ้านแม่หวาน หมู่ที่ 3 ตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่

แผนที่เส้นทาง
แผนที่อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้

ภาพทิวทัศน์
อ่างเก็บน้ำแม่ตะไคร้ ตั้งอยู่ในท้องที่หมู่ที่ 1 ตำบลทาเหนือ อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ พิกัด E 533225 N 2071400 เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์น้ำจำนวนมาก มีความร่มรื่นและทิวทัศน์ที่สวยงาม นักท่องเที่ยวนิยมมาตกปลา ตั้งแคมป์ในช่วงวันหยุดราชการ การเดินทางจากตัวเมืองเชียงใหม่ ตามทางหลวงหมายเลข 1317 ไปทางอำเภอแม่ออน ถึงกิโลเมตรที่ 21 จะมีทางแยกเลี้ยวขวาไปตามถนนหมายเลข 1006 ผ่านโรงพยาบาลแม่ออน ไปยังบ้านเปาสามขา เลี้ยวขวาไปตามถนนหมายเลข 1229 เดินทางต่อไปอีก 10 กิโลเมตร ซึ่งจะเป็นทางขึ้นเขาเลี้ยวซ้ายไปบ้านห้วยแก้ว ประมาณ 800 เมตร ก็จะถึงอ่างเก็บน้ำแม่ตะไคร้ รวมระยะทางประมาณ 39 กิโลเมตร

จุดชมวิว จุดนี้สามารถชมเมืองเชียงใหม่ และแนวสันเขาในยามค่ำคืนอันเป็นทัศนียภาพที่แปลกตาอีกรูปแบบหนึ่ง จุดนี้สามารถชมวิวทิวทัศน์ตัวอำเภอแม่ออน ตัวเมืองจังหวัดลำพูน อำเภอดอยสะเก็ด และตัวเมืองเชียงใหม่ ซึ่งนักท่องเที่ยวที่ชื่นชมกับทิวทัศน์ในยามค่ำคืนได้ขนานนามจุดชมวิวนี้ว่า “จุดชมดาวบนดิน”

น้ำตกตาดเหมย ตั้งอยู่บริเวณท้องที่หมู่ที่ 1 ตำบลออนเหนือ อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ พิกัด E 531500 N 2080000 อยู่ห่างจากศูนย์บริการนักท่องเที่ยวอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ ไปตามถนนสายแม่ตะไคร้ – ห้วยแก้ว ไปทางทิศเหนือ ประมาณ 16 กิโลเมตร ถึงจุดตรวจอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ ที่ 3 (แม่รวม) บ้านแม่รวม เดินเท้าเข้าไปอีกประมาณ 1 กิโลเมตร สภาพเป็นป่าดงดิบชื้นพบไม้ตระกูลไม้ยางเป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ยังมีต้นไม้ไผ่ขึ้นอยู่หนาแน่น และพบกับความงามของน้ำตกที่สวยงามที่สุดของอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ และมักจะมีนักท่องเที่ยวที่ชอบความท้าทายเข้าไปเพื่อ ทำการไต่น้ำตกที่มีความสูงและสวยงามของน้ำตกตาดเหมยด้วย

ที่ตั้งและแผนที่
อุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ (เตรียมการ)
36 หมู่ 3 บ้านแม่หวาน ต.ป่าเมี่ยง อ.ดอยสเก็ด จ.เชียงใหม่ 50220

โทรศัพท์ : 096 680 2727

อีเมล : [email protected]

หัวหน้าอุทยานแห่งชาติ : นายอโนทัย เพียรคงชล

อัตราค่าบริการเข้าอุทยานแห่งชาติ
– ยังไม่เสียค่าบริการ –